“Wanneer je de scan straks ziet en het bot kleurt zwart weet je dat het een tumor is” zegt de orthopeed tegen mij en mijn moeder voordat hij ons met spoed doorstuurt naar een groter ziekenhuis 40 kilometer verderop waar ik een scan moet laten maken. Ik ben 15 jaar en heb al een jaar aanhoudende knieklachten waarvoor ik uiteindelijk doorgestuurd ben. Ik ben fanatiek basketbalster en zit sinds kort in de selectie. Dit is geen leuk bericht en tegelijk ben ik ook blij dat er iets gevonden is. Een jaar lang was het “de groei”, mijn meniscus of banden, kreeg ik tientallen keren fysiotherapie en had ik pijn, heel veel pijn.
Op de scan kleurt het bot zwart en een maand later onderga ik een zware operatie. Ik mag na de operatie een jaar niet sporten maar ben vastberaden te herstellen en weer het veld op te gaan. De basketbalwereld is immers mijn leven. Na deze eerste operatie ga ik echter van de ene naar de andere blessure waarbij gewrichten uit de kom schieten, ik allerlei banden scheur en mijn kraakbeen al op mijn 18e forse slijtage laat zien. Ik wil echter iedere keer maar één ding en dat is herstellen en de draad van mijn zo gewenste leven oppakken. Mijn dromen waar maken met mijn sport en verpleegkundige worden. Mijn orthopeed steunt me en zegt keer op keer dat hij me gaat helpen er bovenop te komen. Een belofte die hij wel na wil komen maar niet kan. Uiteindelijk raak ik na vele operaties en revalidaties burn-out. Ik ben inmiddels volwassen, getrouwd en heb 2 kleine kinderen en heb na een behoorlijke strijd met mezelf een rolstoel en hulpmiddelen voor in huis geaccepteerd. Ik ben de grip kwijt op mijn leven, zie mijn toegevoegde waarde niet meer en heb geen vertrouwen in de toekomst. Ik ben op.
Levend Verlies
‘Levend Verlies’ is de term die Manu Keirse introduceerde om de levenslange rouw aan te duiden waarmee je te maken krijgt wanneer jijzelf of een naaste getroffen wordt door een chronische ziekte of beperking. Het gaat over het verdriet dat altijd kan oplaaien, verwacht of onverwacht en wat als een schaduw met je meegaat. Soms duikt deze schaduw ineens voor je op en dan ligt hij een tijdlang achter je. Afgelopen week, toen ik bij een training was over levend verlies bij jongeren, wist de jonge ervaringsdeskundige die de trainer assisteerde het gemis in alle begeleiding die hij kreeg zo treffend te omschrijven: “Had er maar eens iemand aan mij gevraagd wat dit voor mij betekende…” De tranen schoten in mijn ogen omdat het zo raak was en ik het gemis zo voelbaar herkende. “Wat betekent het voor jou dat je niet meer kan basketballen? Wat betekent het voor jou dat je je werk als verpleegkundige niet kan doen? Wat betekent het voor jou om niet met je kinderen te kunnen voetballen? Wat betekent het voor jou..........”
Het zijn vragen die de meeste mensen niet durven te stellen. Het uithouden bij de pijn van de ander vraagt lef en de moed om op je handen te zitten. Het niet kunnen oplossen van de pijn of het ongemak roept machteloosheid op. We willen verdriet het liefst zo snel mogelijk wegnemen met goedbedoelde adviezen of hulpmiddelen. Maar zo werkt het niet. Verdriet, angst en boosheid hebben niet alleen recht om gevoeld te worden, het is een bittere noodzaak. Ze schreeuwen om erkenning. Rouwen doe je pas “goed” wanneer je je niet alleen op (over)leven richt maar ook aandacht besteed aan het verlies. Wanneer je heen en weer durft en kunt bewegen tussen deze twee aspecten.
Het heeft nog een aantal jaar geduurd voordat ik besefte dat wat ik doormaakte een rouwproces was. Rouw door verlies van mijn gezondheid op jonge leeftijd en alle gevolgen die dat (in elke fase van mijn leven) opnieuw met zich meebracht. Het niet kunnen sporten, het niet als verpleegkundige werkzaam kunnen zijn, het niet kunnen spelen en rennen met mijn kinderen zoals ik dat wilde, het niet in de natuur kunnen wandelen en het altijd moeten doseren. Niets kon "zomaar even" want wat ik kon was beperkt en moest ik dus bewust inzetten. Deze rouw had ik nooit erkend, ik was me er zelfs nooit bewust van geweest want ik leefde immers en kon heel veel wel. Het glas was altijd halfvol en ik werkte altijd naar het maximaal haalbare. Ik was continue aan het overpresteren om mezelf te bewijzen. Maar de rouw zette zich ondertussen vast in mijn lichaam doordat ik het negeerde, er niet naar wilde kijken en het niet wilde voelen. Inmiddels weet ik beter en is er een pendelbeweging gekomen in mijn rouw. Het doorléven van mijn verlies was geen eenvoudige opdracht maar gaf wel al heel snel lichtpuntjes. Er ontstond meer en meer innerlijke ruimte en vertrouwen en die omarm ik nog elke dag.
Draag jij een verlies met je mee en wil je samen met mij dit verlies doorléven en verweven (ook al denk je nu misschien dat dat je nooit gaat lukken) neem dan vrijblijvend contact met me op voor een (gratis) kennismakingsgesprek.